Nazwisko i imię:
Hilchen Dawid (Chilchen) (1561 † 4 Czerwca 1610).
Tytuł:
Clypeus innocentiae et Veritatis Davidis Hilchen, Serenismi Sigismundi III. Poloniae et Sueciae Regis Secretarij, et Notarij Ter. Vend. Contra Jacobi Godemanii Luneburgen. et Rigensium quorundam, Senatus nomine ad proprium odium abutentium, cum iniquissima crudelissimaq. quaedam decreta, tùm alia calumniarum tela, editus.
Miejsce i rok wydania:
Zamoscii, anno Domini Millesimo sexcentesimo quarto (1604).
Opis/komentarz:
w 4ce, str. 63 i 6 ark. Anexów pod tytułem: Documenta pleraque quibus praecipua totius negocij confirmantur: et adversariorum criminationes ferè omnes vno quasi indice refutantur. Na odwrocie tytułu jest następujące Epigramma Symona Simonidesa do Hilchena: Ut parva ex scintilla incendia maxima surgunt. Invidiae sic flamma ex parvo fomite surgit. Civibus ingratis si quando candida sese Exhibuit virtus, verosque ostendit honores. Ardeat invidiae quamvis saevissima flamma, Virtutem absumet nunquam, se absumet ad ipsam. Nec tu fortunae tanto te vulnere stratum Esse puta Hilcheni, tua quin se innoxia virtus Invidiam ponat supra, vincalque mali vim. Leniet ipsa dies, venietque acerrima vindex. Justitia, ultricemque moram cum foenore reddet. Powodem do tego pisma był proces Hilchena sekr. Król., Pisarza Ziem. Wendeń. z Senatem Ryskim i Jakubem Godemannem. Hilchen był wprzódy na dworze Jana Zamojskiego. Między annexami do tego pisma należącemi jest świadectwo Senatu Ryskiego wydane jemu r. 1598 d. 10 Febr., z którego można powziąść o jego zasługach wyobrażenie. Mianowicie godne są przytoczenia wyrazy, iż on będąc syndykiem miasta Rygi: consistorium et scholas restauravit, utque initium bibliotecae per illum factum succresceret, Typographiam non parvis sumptibus propriis primus invexit, et ipsi officinam librariam, medioriter instructam adjecit etc. Praeterea Nobilitatem Livonicam dissidentem cum civitate conjunxit, qua in re, orationibus suis latine, germanice et polonice habitis, et literis ultro citroque datis magnopere civitatem juvit... Quocirca eximiae suae eruditionis, ac singularis fidelitatis, diligentiae ac temperantiae encomium non a civitate tantum tulit, sed toti provinciae et exteris ita innotuit et tantam nomini suo laudem comparavit, ut non tantum nobilitas Livonica sua studia in illum converterit, et operam illius in rebus suis maxime expetiverit, sed et ipsa Regia Majestas gravissimum legationis munus apud Electores quosdam et Principes Germaniae expediendum illi commisit. Quae legatio quam grata Regiae Majestati acciderit, hinc perspicere licet, quod reversum in Livoniam larga et honorifica pensione annua illi prospexerit. Nec silentio praetereundum est, quanta benevolentia, quam propenso studio Illustriss. Dominug D. Zamoscius Regni Cancellarius, aliique Proceres et Heroes, eximiis illius dotibus atque virtutibus foveant... etc. W Annexach są pisma Zygmunta III, Jana Zamojskiego, Piotra Tylickiego, Stanisł. Żółkiewskiego, Mat. Woyny notaryusza. Phrägmenius Riga literata przytacza edycyę tego: Cracoviae 1605. w 4ce. — Toż samo i Arndt Cz. II. str. 24. Będzie to przekład niemiecki zapewne. Przedruk edycyi zamojskiej z r. 1604, wyszedł Ruyni, drukiem Gustawa Bergmanna 1804. Recke u. Napiers. I. 140. — Winckelmann Bibl. N. 4939 ma także odbicie: Bez wyr. miejs. 1604. w 4ce.
Lokalizacja:
Czartor. — Dzikow. — Gdańs. miejs. — Jagiell. — Krasińs. — Ossol. — Petersb. publ. — Ryga miejs.
Całość:
Hilchen Dawid (Chilchen) (1561 † 4 Czerwca 1610).
Clypeus innocentiae et Veritatis Davidis Hilchen, Serenismi Sigismundi III. Poloniae et Sueciae Regis Secretarij, et Notarij Ter. Vend. Contra Jacobi Godemanii Luneburgen. et Rigensium quorundam, Senatus nomine ad proprium odium abutentium, cum iniquissima crudelissimaq. quaedam decreta, tùm alia calumniarum tela, editus.
Zamoscii, anno Domini Millesimo sexcentesimo quarto (1604).
w 4ce, str. 63 i 6 ark. Anexów pod tytułem: Documenta pleraque quibus praecipua totius negocij confirmantur: et adversariorum criminationes ferè omnes vno quasi indice refutantur.
Na odwrocie tytułu jest następujące Epigramma Symona Simonidesa do Hilchena:
Ut parva ex scintilla incendia maxima surgunt.
Invidiae sic flamma ex parvo fomite surgit.
Civibus ingratis si quando candida sese
Exhibuit virtus, verosque ostendit honores.
Ardeat invidiae quamvis saevissima flamma,
Virtutem absumet nunquam, se absumet ad ipsam.
Nec tu fortunae tanto te vulnere stratum
Esse puta Hilcheni, tua quin se innoxia virtus
Invidiam ponat supra, vincalque mali vim.
Leniet ipsa dies, venietque acerrima vindex.
Justitia, ultricemque moram cum foenore reddet.
Powodem do tego pisma był proces Hilchena sekr. Król., Pisarza Ziem. Wendeń. z Senatem Ryskim i Jakubem Godemannem. Hilchen był wprzódy na dworze Jana Zamojskiego. Między annexami do tego pisma należącemi jest świadectwo Senatu Ryskiego wydane jemu r. 1598 d. 10 Febr., z którego można powziąść o jego zasługach wyobrażenie. Mianowicie godne są przytoczenia wyrazy, iż on będąc syndykiem miasta Rygi: consistorium et scholas restauravit, utque initium bibliotecae per illum factum succresceret, Typographiam non parvis sumptibus propriis primus invexit, et ipsi officinam librariam, medioriter instructam adjecit etc. Praeterea Nobilitatem Livonicam dissidentem cum civitate conjunxit, qua in re, orationibus suis latine, germanice et polonice habitis, et literis ultro citroque datis magnopere civitatem juvit... Quocirca eximiae suae eruditionis, ac singularis fidelitatis, diligentiae ac temperantiae encomium non a civitate tantum tulit, sed toti provinciae et exteris ita innotuit et tantam nomini suo laudem comparavit, ut non tantum nobilitas Livonica sua studia in illum converterit, et operam illius in rebus suis maxime expetiverit, sed et ipsa Regia Majestas gravissimum legationis munus apud Electores quosdam et Principes Germaniae expediendum illi commisit. Quae legatio quam grata Regiae Majestati acciderit, hinc perspicere licet, quod reversum in Livoniam larga et honorifica pensione annua illi prospexerit. Nec silentio praetereundum est, quanta benevolentia, quam propenso studio Illustriss. Dominug D. Zamoscius Regni Cancellarius, aliique Proceres et Heroes, eximiis illius dotibus atque virtutibus foveant... etc.
W Annexach są pisma Zygmunta III, Jana Zamojskiego, Piotra Tylickiego, Stanisł. Żółkiewskiego, Mat. Woyny notaryusza.
Phrägmenius Riga literata przytacza edycyę tego: Cracoviae 1605. w 4ce. — Toż samo i Arndt Cz. II. str. 24. Będzie to przekład niemiecki zapewne. Przedruk edycyi zamojskiej z r. 1604, wyszedł Ruyni, drukiem Gustawa Bergmanna 1804.
Recke u. Napiers. I. 140. — Winckelmann Bibl. N. 4939 ma także odbicie: Bez wyr. miejs. 1604. w 4ce.
Czartor. — Dzikow. — Gdańs. miejs. — Jagiell. — Krasińs. — Ossol. — Petersb. publ. — Ryga miejs.